Brand als beheersmaatregel

Weet je nog dat we begin januari 2024 te maken hadden met een koude, maar droge oostenwind waardoor de autoruiten niet bevroren? Ideaal! Deze koude oostenwind had ook nog een ander voordeel: 10 januari 2024 was het perfecte moment om een ‘fikkie te stoken’ in het Bargerveen. Staatsbosbeheer zet namelijk brand in als beheersmaatregel. Dat kan alleen bij droge vorst en als de ondergrond nat is. Piet Ursem van Staatsbosbeheer legt uit waarom én hoe we dit doen.   

Foto’s: pijpenstrootjes in brand © Piet Ursem.

“In het Bargerveen groeit op bepaalde plekken veel pijpenstrootje: een typische grassoort voor een heide- en hoogveengebied dat te voedselrijk is geworden. Pijpenstrootje met veel bladmassa noemen we ‘krulbente’. In de winter sterft het blad af en trekt de voeding in de wortels. De plant wordt geel en biedt geen voeding meer voor dieren”, legt Piet uit.

Gecontroleerd krultbente verbranden

Door de oude krulbente-vegetatie te verbranden, kan zonlicht weer op de bodem schijnen. Dit is niet alleen goed voor kleine dieren die op de grond leven, maar ook voor de groei van heide en veenmos. Zonder zonlicht sterft vegetatie af.

“Het verwijderen van de krulbente gaat het makkelijkst door het te verbranden. De gele en verdroogde pijpenstrootjes zijn goed brandbaar. Maar als de veenbodem erg droog is, kan ook die makkelijk branden. Een goede aanpak is belangrijk”, vertelt Piet. Door perfecte weersomstandigheden in januari – een combinatie van kletsnatte en bevroren veenbodem én de droge lucht – waren er twee dagen dat er 20 hectare oude pijpenstrootjes verbrand kon worden. Piet: “Deze weeromstandigheden zijn in de winter heel zeldzaam dus stonden de brandploegen van Staatsbosbeheer meteen klaar. Hierbij werd vakkundig samengewerkt en gecontroleerd brand gesticht.”

Tekst gaat verder onder de foto’s.

Geen schade voor natuur en dieren

Gecontroleerd brand stichten kan alleen zonder natuurschade tussen januari en de eerste weken van maart. Piet legt uit dat in deze periode de bodem nat genoeg is om veenbrand te voorkomen. Reptielen en amfibieën zitten veilig in de grond tijdens hun winterslaap en merken hier niets van. Na het wegbranden wordt het gebied ook weer aantrekkelijk voor de schapen en runderen. Dit komt doordat in het voorjaar de jonge scheuten van de pijpenstrootjes sneller beschikbaar zijn voor de dieren.