Onderzoek naar de waterkwaliteit
Dit najaar en aankomend voorjaar vinden in het Bargerveen onderzoeken plaats naar de waterkwaliteit. Een goede waterkwaliteit is een belangrijke randvoorwaarde voor de ontwikkeling van hoogveen. Op verschillende locaties in het gebied worden monsters van oppervlaktewater, grondwater en gevallen regenwater onderzocht om de waterkwaliteit voor het hele Bargerveen nauwkeuriger in kaart te brengen.
Hoogveenherstel
In het Bargerveen werken we aan herstel van het levend hoogveen. Om goed te kunnen groeien heeft hoogveen water nodig. De belangrijkste randvoorwaarde daarvoor is dat de grondwaterstand stabiel is. De bufferzones dragen daaraan bij. Daarnaast is het belangrijk dat de kwaliteit van het grondwater geschikt is. Om de hoogveenontwikkeling in het Bargerveen doelmatiger te kunnen sturen is kennis over de aanwezigheid en kwaliteit van het grondwater dus van belang. Onderzoekcentrum B-Ware onderzoekt de komende periode de kwaliteit van het grondwater in het Bargerveen.
Met dit onderzoek worden vragen beantwoord uit het beheerplan van het natuurontwikkelingsproject. “Over de kwaliteit van het grondwater is nog te weinig bekend. Er zijn in het verleden wel metingen gedaan, maar de informatie die we hebben is gedateerd en versnipperd. Soms is de kennis die we hebben wel 20 jaar oud,” vertelt Arjan ter Harmsel van Arcadis, die onder meer dit onderzoek naar de waterkwaliteit coördineert. Om de juiste maatregelen te bedenken en te weten waar het nodig is om de natuur een handje te helpen is er behoefte aan een actueel beeld van de grondwaterstanden en -kwaliteit. De onderzoekers zoeken naar een antwoord op onder andere de volgende vragen:
- Op welke plekken in het Bargerveen raakt het grondwater de veenlaag?
- Welke plekken in het Bargerveen zijn het meest kansrijk voor veenherstel?
- Wat is de samenstelling van het grondwater op verschillende plaatsen in het Bargerveen?
Drie soorten metingen
Het onderzoek naar de waterkwaliteit bestaat uit drie afzonderlijke proeven. Ten eerste wordt er peilbuizenonderzoek uitgevoerd. Arjan ter Harmsel: “Via buizen in de grond nemen we op diepte monsters van het grondwater.” Ten tweede wordt de kwaliteit van het oppervlaktewater gemeten door monsters te nemen van open water in het gebied, bijvoorbeeld uit plassen. Ten slotte wordt ook de kwaliteit van infiltrerend regenwater gemeten met monsters uit de bovenste laag van de grond. Hiervoor gebruiken de onderzoekers speciale keramieken cupjes.
“In het Bargerveen is de kwaliteit van het grondwater en de dikte van het hoogveen niet altijd hetzelfde. Er zijn stukken die in het verleden veel zijn afgegraven of juist nooit of nauwelijks. Er zijn stukken met open water, waarvan sommige diep en sommige juist niet. Die diversiteit wil je beter in beeld krijgen, zodat je overal op de juiste manier kunt ingrijpen als dat nodig is. Daarom worden de monsters voor elke proef op meerdere plaatsen in het gebied afgenomen,” legt Arjan ter Harmsel uit.
Ter illustratie: Verzamelen van bodemvocht met keramische cups op verschillende diepten in het veen in het Haaksbergerveen (links). Rechts een detailfoto van een keramische cup. Foto’s: Hilde Tomassen.
Twee fasen
De eerste monsters worden dit najaar verzameld. Daarna volgt nog een ronde, in het voorjaar van 2020. “We nemen de monsters op twee momenten af om een goed beeld te krijgen van de waterkwaliteit door het jaar heen,” vertelt Arjan ter Harmsel. “We meten nu de situatie bij droogte, vlak na de zomer. In het voorjaar van 2020 meten we de natste periode, vlak na de winter. Door deze twee extremen te meten krijgen we een beeld van hoe de kwaliteit en stand van het water door het jaar heen verandert.”
De resultaten
De resultaten van het onderzoek worden gebruikt om de waterkwaliteit in het Bargerveen in kaart te brengen, zodat de meest kansrijke plekken voor hoogveenontwikkeling kunnen worden bepaald en daarvoor de juiste maatregelen kunnen worden bedacht en getroffen. Daarnaast worden de uitkomsten van het onderzoek meegenomen in andere onderzoeken die nog in het gebied worden uitgevoerd. “Bij ieder onderzoek gaan we na of er overlappende werkzaamheden zijn met andere onderzoeken, en of we de resultaten daar ook voor kunnen gebruiken,” vertelt Arjan ter Harmsel. “Delen van de uitkomsten van dit onderzoek naar de waterkwaliteit zullen we bijvoorbeeld meenemen in een hydrologisch onderzoek dat nog zal worden uitgevoerd, en bij het vaststellen en creëren van een optimaal meetnetwerk van peilbuizen. Zo hoeft het wiel niet twee keer te worden uitgevonden en worden er geen onnodige kosten gemaakt.”
