Terugblik RIWET-excursie: “Waardevol project voor Bargerveen”
In juni gaf de provincie Drenthe het startsein voor het RIWET-project. De naam van het project verwijst naar RIvers en WETlands. RIWET is een vierjarig Europees Interreg-project dat zich bezighoudt met de verbetering van beleid voor het beheer en herstel van rivieren en veengebieden. Programmaleider Natuur Gerard Meijers van de provincie Drenthe gaf alle afgevaardigden vanuit elf Europese landen in een bijeenkomst informatie over het beschermen en beleven van het Bargerveen, gevolgd door een rondleiding. “Ze stelden interessante vragen, onder meer over hoe wij omgaan met landbouw in het gebied.”
Tussen 2024 en 2028 vormen twaalf partners uit elf Europese landen en in totaal meer dan zeventig belanghebbenden dit unieke samenwerkingsverband. Door op Europees niveau samen te werken en van elkaar te leren, ontstaat inzicht in hoe elk land beschermde, waterrijke gebieden herstelt en hoe de organisatie daarachter is opgezet.
Op bezoek in Bargerveen
In het kader van het RIWET-project heeft de provincie afgelopen maand beleidscollega’s uit heel Europa ontvangen die ook het Bargerveen hebben bezocht. Programmaleider Gerard Meijers leidde het Bargerveen in voor het gezelschap. Hij gaf uitleg over de natuurdoelen en het programma in het gebied.
Projectpartners van het Bargerveen gaven tijdens een fietsexcursie uitleg over de maatregelen die de provincie al heeft genomen en nog gaat nemen, zoals de aanleg van waterbuffers om het weglekken van grondwater tegen te gaan. Een bijzondere tocht, want in dit internationale gezelschap is niet iedereen een fiets gewend! Het zorgde voor een echte Nederlandse kennismaking.
Vernatting van hoogveen
Het speerpunt van het project is om op Europees niveau van elkaar te leren over de vernatting van veengronden en de bescherming van kwetsbare riviersystemen. Bargerveen is daar, naast de Hunze, een interessant voorbeeld van. “In het Bargerveen is de vernatting van veengronden het belangrijkste doel waar de provincie binnen het project aan werkt en daarom interessant om toe te lichten aan de andere landen”, vertelt Gerard. Het Bargerveen is namelijk één van de laatst overgebleven levende hoogveengebieden in Noordwest Europa.
Het bezoek in Bargerveen begon met een lezing in de schaapskooi door Gert-Jan van Duinen van stichting Bargerveen. Hij sprak over ‘paludicultuur’. Dat is een duurzame manier van landbouw op natte veenbodems. Veel van deze bodems worden juist ontwaterd voor de landbouw, maar dit kan zorgen voor problemen als bodemdaling, uitdroging en meer uitstoot van stikstof en methaan. Met de zogenaamde ‘paludicultuur’ kan het grondwaterpeil omhoog terwijl de landbouwgrond productief blijft. Gerard: “Ik heb vervolgens uitgelegd waarom dit zo belangrijk is: samen met de Hunze zijn we onderdeel van het programma Natuurlijk Platteland.”
Een unieke fietstocht door het gebied
Gerard ging met de bezoekers het gebied in: “Ik heb verteld over wat het Bargerveen is en de bufferzones geïntroduceerd.” Bufferzones zijn nodig om het water in het Bargerveen te behouden. Het grondwater in het gebied lekt namelijk weg naar de lagergelegen gronden. Daardoor klinkt de veengrond in en kan het veenmos niet meer groeien. En dus kan er geen nieuw veen worden gevormd. “Dat willen we voorkomen”, legt Gerard uit.
Na de introductie stapten alle programmaleden op de fiets. Een avontuur op zich, want voor sommige deelnemers was dit de eerste keer op een fiets. “We zijn na de introductie het veld in gegaan en hebben zes verschillende punten bezocht, van Buffer West tot Buffer Zuid. Ook bekende hoogtepunten als het aardkundig monument en de grenskade hebben we niet overgeslagen.”
De deelnemers reageerden enthousiast op de introductie. “We kregen veel positieve reacties, dat was hartstikke leuk. Ze stelden interessante vragen, bijvoorbeeld over hoe wij omgaan met de landbouw in het gebied. We konden vertellen over ruilverkaveling en hoe we landbouw een toekomst geven in het gebied en draagvlak creëren. Ruilverkaveling was voor hen een nieuw concept.”
Bezoeken van alle betrokken landen
Ook landen zoals Ierland, Spanje en Letland hebben hoogveen. “In Ierland is het hoogveen in betere staat dan hier”, vertelt Gerard. “Daarom gaan we daar graag een keer op bezoek, om te leren en te zien hoe het in Bargerveen eruit kan zien als onze herstelmaatregelen worden uitgevoerd.” Gerard hoopt dat omwonenden in de toekomst van een mooi en hersteld Bargerveen kunnen genieten.
In augustus was Gerard in Riga (Letland) te vinden. “Ook daar keken we hoe ze het veengebied beschermen. Ze kijken daar niet alleen naar herstel op grote schaal, terwijl de veenwinning daar nog grootschalig plaatsvindt, maar ook op heel kleine schaal. Zo onderzoeken ze de hoeveelheid nutriënten (voedingsstoffen) in het gebied. Zij letten dus niet alleen op kwantiteit, maar ook op de kwaliteit van het herstel. Daar kunnen wij weer van leren en dit toepassen in Bargerveen.”
