Voorbereiding werkzaamheden nieuwe natuur Noordoost, grenskade en interne kades en paden
Misschien heeft u het al gezien: er wordt weer druk gewerkt in het Bargerveen! Eerder berichtten we in de nieuwsbrief over de eerste voorbereidingen voor de geplande werkzaamheden, zoals het weghalen van struiken en het kappen van bomen. Het was belangrijk om dat te doen vóór het paar- en broedseizoen van allerlei soorten dieren. Zo kunnen we voorkomen dat met name vogels, reptielen en amfibieën zich precies dáár vestigen waar we straks moeten starten met werkzaamheden. In dit uitgebreide nieuwsbericht geven we een overzicht van de werkzaamheden die voor de komende 1,5 à 2 jaar gepland staan en van de activiteiten die u daar deze zomer al van ziet. Het is nu nog op hoofdlijnen, via de nieuwsbrief en de website houden we u de komende maanden en jaren op de hoogte van de ontwikkelingen!
Het begin: ruimte maken
De bomen en struiken die zijn verwijderd, stonden op plekken waar een nieuwe (leem)kade komt. Deze nieuwe leemkades zijn hard nodig om verdere verdroging van het Bargerveen te voorkomen en zo heel bijzondere planten te behouden. Als we niets doen, zullen unieke soorten in het Bargerveen gaan verdwijnen. Ook in het najaar zal er ook nog gekapt worden op verschillende plaatsen waar leemkades komen. We treffen tegelijk ook zogenaamde ‘mitigerende maatregelen’. De definitie hiervan is: maatregelen die negatieve effecten verminderen of wegnemen. In de praktijk betekent het dat we er alles aan doen om nieuw geschikt leefgebied te creëren voor de soorten die op zoek moeten naar een nieuwe plek. Het kappen van bomen en struiken lijkt nu dus wel een ingrijpende maatregel, maar het dient een hoger doel en we weten uit ervaring met eerdere deelprojecten, dat de natuur zich na het werk snel herstelt.
Grenskade
De grenskade, letterlijk de kade op de grens met Duitsland, is al voor een deel vernieuwd. Nu is ook het zuidelijke deel aan de beurt. De oude kade bestaat grotendeels uit veen en deze zakt elk jaar een stukje in. Over een afstand van ca. 5 kilometer wordt een nieuwe kade neergelegd, uit zand en leem. Deze is sterker en duurzamer. Het eerste doel is om de waterhuishouding te verbeteren: de nieuwe kade houdt het water van het Bargerveen beter binnen zodat er minder kan weglekken naar de lager gelegen polder aan de Duitse zijde van de grens. Bovendien leggen we op de kade een beheerpad en een nieuw fietspad aan.
Als we de oude kade afgraven om plaats te maken voor de nieuwe, komt er veel veen vrij, waar de kade nu uit is opgebouwd. Dit veen gaan we nuttig gebruiken voor de zogenaamde ‘compartimentering’ van de baggervelden in het zuidoosten. In het huidige baggerveld, naast de grenskade, lukt de veenvorming slecht. Het probleem is dat het een grote wateroppervlakte is waar golfslag ontstaat, bijvoorbeeld door wind. Beginnende veenvorming wordt door de golfslag weer stuk gemaakt. Uit onderzoek blijkt dat we de omstandigheden voor veenvorming kunnen verbeteren door de grote wateroppervlakte te verdelen in kleinere vlakjes. Dat doen we door met het vrijgekomen veen uit de grenskade kleine ‘ruggetjes’ in de plas te leggen. Dit zijn dus twee vliegen in één klap: we verbeteren een deel van het natuurgebied met materiaal uit het gebied zelf én we hoeven het veen van de grenskade niet af te voeren, waardoor we besparen op de kosten van het werk. Het hergebruiken van het veen levert bovendien een CO2-besparing op en dat is net zo belangrijk.
Wat zien we er nu al van?
In het tracé van de grenskade worden bomen en struiken verwijderd. De beschermde Gagel struiken worden uitgegraven en verplaatst naar een andere locatie. Het verwijderen van stobben zal direct na de zomer gebeuren om te zorgen dat overwinterende reptielen niet verstoord worden. Van deze stobben zullen dan in de buurt nieuwe overwinteringsplekken voor reptielen gemaakt worden.
Interne kades en paden
De buffers bij Zwartemeer (Noord) en Weiteveen met de nieuwe schaapskooi zijn inmiddels klaar. Daarbij zijn ook leemruggen, beheer-, fiets- en wandelpaden aangelegd. De werkzaamheden van de komende twee jaar zijn een vervolg daarop: naast de grenskade pakken we ook verschillende interne kades en paden aan. Ten oosten en ten noorden van Weiteveen gaan we verschillende kades aanleggen van zand en leem, voor een betere waterhuishouding van het Bargerveen én de omliggende bewoning. Op sommige van de nieuwe kades komen ook nieuwe paden voor fietsen, wandelen en beheer. Deze komen in de plaats van oude paden, die in slechte staat zijn. De nieuwe paden zullen bovendien beter aansluiten op de paden die we bij eerdere werkzaamheden hebben gemaakt. Eén van de meest opvallende verbeteringen is het vervangen van het fietspad op een deel van de Vossendijk. Ook komen er (fiets)verbindingen vanaf de Vossendijk naar de Schaapskooi en van de Schaapskooi naar Klazienaveen.
Wat zien we er nu al van?
Net als voor de grenskade zijn op sommige plekken waar straks gewerkt wordt, al bomen en struiken weggehaald. Dit ziet er niet overal even mooi uit, maar het is tijdelijk en het is wel de beste oplossing voor de natuur. Gedurende de werkzaamheden zullen wandel en fietspaden tijdelijk afgesloten worden. Waar mogelijk zorgen we voor goede omleidingen. Dit kondigen we ook zo lang mogelijk van tevoren aan, maar het is niet altijd makkelijk om dat precies te voorspellen. De werkzaamheden zijn soms afhankelijk van het weer of wat we in het veld tegenkomen.
Nieuwe natuur Noordoost
Aan de noordoostkant van het Bargerveen, vlakbij het kantoor van Staatsbosbeheer, ligt een voormalig agrarisch perceel van ongeveer 22 hectare. Dit perceel is aangekocht en begrensd voor de NNN (NatuurNetwerk Nederland). Tussen komend najaar en de zomer van 2021 gaan we dit inrichten als natuurgebied. Ook hier is hydrologisch herstel van belang. Het waterpeil wordt minimaal 40 cm verhoogd wat ten goede komt aan het naastgelegen Bargerveen. Het belangrijkste natuurdoel is het creëren van de juiste omstandigheden voor de vogelsoorten grauwe klauwier en paapje. Daarnaast proberen we hier paludicultuur mogelijk te maken: we onderzoeken welke gewassen hier op natte grond verbouwd kunnen worden.
Wat zien we er nu al van?
Stichting Bargerveen is in dit gebied bezig met paludicultuur-experimenten: ze kijken of het lukt om Lisdodde, riet en wilg te kweken en of dit lukt op een zodanige schaalgrootte dat het commercieel interessant wordt, oftewel: kunnen we zoveel kweken dat het verkocht kan worden voor gebruik. Verder is de inrichting van Noordoost qua planning gekoppeld aan de aanpak van de grenskade. We proberen ook hier zoveel mogelijk grond die vrijkomt (in dit geval uit Noordoost) te hergebruiken voor de aanleg van de nieuwe grenskade.
