Terugblik informatieavond Buffer-Zuid

Het hoogveen willen we behouden en versterken omdat het heel zeldzaam en bijzonder is geworden. Er zijn nog maar weinig plekken in Nederland waar hoogveen groeit. Op sommige plekken verandert de vegetatie. Maar er zijn ook plekken waar de huidige vegetatie gewoon blijft bestaan, zoals op allerlei plaatsen in het Schoonebeekerveld.

Weghalen of rooien van bomen en struiken is soms nodig. Op een aantal plekken is dat omdat we hier kades moeten aanleggen om de waterhuishouding te verbeteren. Op andere plekken is het rooien van bomen deel van het beheer en onderhoud. Grote bomen verdampen veel water en dat proberen we juist vast te houden in het veen. Water vasthouden is ook waarom we buffer zuid aanleggen en stukken weiland en akkerland straks waterplassen worden. We verwachten dat bepaalde dieren (zoals watervogels) juist graag gebruik maken van de plassen. Voor de andere dieren, waaronder vogels die struikgewas nodig hebben, zorgen we voor uitwijkmogelijkheden. Zo zullen we bijvoorbeeld hoekjes en/of randen met struikgewas opnemen in de plannen. Tenslotte worden soms en op bepaalde plekken bomen niet helemaal gerooid en weggehaald, maar bijvoorbeeld halverwege ingezaagd en omgeduwd. Ook dit is een beheersmaatregel. Op deze manier ontstaat een dicht struweel waar bepaalde vogels in nestelen, zoals de grauwe klauwier.

We houden rekening met de klimaatverandering. We hebben de afgelopen jaren regelmatig lange droge periodes gehad. Buffer zuid zal worden gebruikt om in natte tijden water op te slaan (te ‘conserveren’) om te zorgen dat het veen ook in droge tijden zo nat mogelijk gehouden kan worden. Als de buffer niet helemaal vol staat, is er ook ruimte om extra water op te vangen bij heftige buien. Dit (waterberging) is dus niet het doel van de buffer, maar op momenten dat het kan, kunnen we er wel op die manier gebruik van maken.

Eventuele recreatie en/of horeca is openbaar, dus iedereen uit de regio en (ver) daarbuiten kan daarvan profiteren. Ook bij de Schaapskooi en Restaurant Wollegras zien we bezoekers uit de wijde omtrek. De westgrens van de buffer ligt aan de kerkenweg, tussen de beide dorpen in, en de fiets- en wandelpaden worden aangesloten op de bestaande paden, dus er is alle gelegenheid om vanuit elke richting gebruik te maken van de voorzieningen.

Na de inrichting (het aanleggen van kades etc. zal het zeker enige tijd duren voordat de buffer helemaal vol staat met water. Dit is overigens ook belangrijk voor de natuur, dieren krijgen zo de gelegenheid om een andere plek te zoeken. De hydrologische functie van de buffer is (heel simpel gezegd) voorkomen dat er water en grondwater uit het Bargerveen lekt. Het meest westelijke deel (vak 4) is hiervoor het allerbelangrijkst, omdat de ondergrond daar het meest waterdoorlatend is. Dit vak zal dus als eerste gevuld worden. Op dit moment is nog niet te zeggen hoe snel dat precies kan, dat moeten we laten berekenen.

Wij denken dat het mogelijk is om rust, ruimte en duisternis te versterken, in elk geval in grote delen van het gebied, terwijl er op bepaalde plekken ook activiteiten plaatsvinden. Hiervoor is het belangrijk dat je goed onderzoekt welke activiteit op welke plek zou passen en onder welke voorwaarden. We maken daarvoor onder andere een Handreiking Ruimtelijke Kwaliteit en de eerder genoemde Initiatiefpaspoorten. Daarin staat dus ook wat er niet mag, zoals ontwikkelingen die veel lawaai of licht veroorzaken.

In het voorkeursalternatief van de projectgroep Buffer Zuid is al aangegeven dat het logisch is om de meer intensieve ontwikkelingen aan de kant van de dorpen te doen, dat wordt nu ook verder uitgewerkt. De oost- en noordzijde van de buffer zullen rustiger worden. Deels doordat de economische ideeën waar meer mensen op af komen, alleen aan de westkant mogen. Maar het gebeurt ook al bijna vanzelf, doordat je aan de noord- en oostkant alleen per fiets of wandelend kan komen. 

Dat klopt. De Bestuurscommissie heeft als opdracht om de bufferzone te realiseren, maar is geen ‘projectontwikkelaar’ en kan niet zelf een initiatief ontwikkelen. Of er economische activiteiten komen hangt dus echt af van initiatiefnemer(s) die iets willen ontwikkelen.

In 2019 is de Battle of Concepts gehouden om ideeën voor de buffer te verzamelen. In 2020 hebben we een marktverkenning gedaan: een vraag aan de markt of er partijen zijn die interesse hebben om iets (een onderneming) te ontwikkelen in de buffer. We hebben de ideeën uit deze twee rondes samengevoegd om de meest kansrijke initiatieven uit te werken in een initiatiefpaspoort. Deze zijn bedoeld om ondernemers te inspireren én om aan te geven onder welke voorwaarden bepaalde ontwikkelingen in de buffer passen. Er zijn dus ondernemers die geïnteresseerd zijn, maar er zijn nog geen concrete initiatiefnemers waarvan we nu al zeker weten dat ze een idee of initiatiefpaspoort gaan uitvoeren.

Er is voor muggen (en dazen) een nulmeting gedaan rond Buffer Zuid en de vervolgmetingen staan al gepland voor wanneer de buffer klaar is. We laten dit door een gespecialiseerd onderzoeksbureau doen. Zij geven ook advies over mogelijkheden om overlast door muggen te voorkomen. Zo helpt het bijvoorbeeld om stukken tussen het water en de bewoning vrij te houden van bomen en struiken. Dit helpt vooral tegen veensteekmuggen. De onderzoekers geven ook aan dat overlast veel vaker ontstaat door huissteekmuggen. Die komen nauwelijks uit de natuur naar huizen toe, maar komen meestal uit vijvers, open regentonnen, plassen water etc. in de tuin en direct om de huizen heen. Daar moet je dus ook andere maatregelen tegen treffen. Zoals gezegd staat het vervolgonderzoek gepland en als het nodig blijkt, worden er oplossingen gezocht. Tot het einde van het project is de Bestuurscommissie hiervoor aanspreekpunt en daarna komt er een commissie voor nazorg. 

Hetzelfde geldt voor de grondwaterstanden. Ook hiervoor is (langlopende) monitoring opgezet. Op basis van hydrologische berekeningen verwachten we geen problemen, maar we houden dat nauwkeurig in de gaten en zullen ingrijpen als er toch problemen ontstaan.